Көлбеген су бетіндегі перспектива
Суретшілердікөбінеайнадайжалтырағансубетінешағылысыптүскенбейнелерөзінетартады . Бұлшағылушыларбелгілібірзаңдылықбойыншақұрылады .Негізгізаңфизикакурсынан белгілі. Субетінесәуленің түсубұрышыменоныңшағылысубұрышытең . Осыданкеліп-бейненіңсубетіндегішағылысунүктесіоданнүктедей қашықтықта , бірақекіншіжағынаносысубетінеперпендикуляржатады. 11-1тең 10-1. 11. 10 нүктесіненшыққансәулесубетіндегі2 нүктесінетүседідешағылысып,бақылаушының көзінетүседі,ол 10нгүктесініңшағылысуын1нүктесіндегіZ-2сәулесініңжалғасындакөреді.Бұлқұбылыстыңфизикалықсхемасыосындай.
Енді перспиктивадағы шағылысудықарастырыпкөрелік .1және11нүктелердесубетінежанасатын 20– 1 және 30 – 11вертикальдарыныңшағылысуынқұруүшіноларды созып , 2 – 1 =20 – 1 және 3 – 11= 30 –11 етіпалужеткілікті.Қисықсызықтардың, мысалы,арканыңшағылысуынүктелер(4, 5, 6)бойыншасалынады, оныңөзінде40 – 41 = 41 – 4және т.б. Егерқандайдабірзат(суретте- обелиск) суданқашықтаутұрса,ондаа1 нүктесітүріндеалдыменбұлзаттыңайнадағыкөрінісінтабуқажет,бұлүшінбиіктіктердіңперспиктивалықмасштабыпринципіқолданылады.Fқиылысунүктесінің обелискнегізініңсызығыарқылыnнүктесінде20-30 жағалаусызықтарыменқиылысқанғадейінсәулесызықжүргіземіз.Бұлнүктені 1-11суменжанасу сызығынапроектілеп, mнүктесіналамыздаоданFнүктесінеқарайсәулесызықжүргіземіз .Бұлсәулесызықтыңобилсикқабырғасынантүсірілгенперпендиткулярменқиылысуыбізгеа1нүктесінбереді ,одантөменқарайа1а0-гетеңа1 акөлемінсаламыз.
Бұлыттардыңсубетінетүскенбеинесіоларісжүзіндешексізқашықтықтадегенпайымдаубасшылыққаалынаотырыпқұрылады,сондықтандаолардыңкөкжиек үстіндегікез-келгеннүктелерін көкжиек астына төмен өзгеріссізтүсіреміз (34,35- сурет).
Сөзіміздіңқорытындысында шағылысудың кейбірживописьтік ерекшеліктері неназараударамыз. Шағылысыптүскенбейнеешқашандазаттыңөзісияқтыайқынболмайды,өйткені тіптіөтетынықсудыңөзідеәрдайымқандайдабіртербелістергеұшырайды.Осыныңсалдарынанбозғылттүстізаттар субетіндебіршамақарайып,алқара-қоңыртүстізаттар,керісінше ,
ағарыңқырып көрінеді,яғнинатураменсалыстырғандасу бетіндегі бейнедетональдыққатынастаржақындасады заттардыңшектерімен детальдарысу бетіне шағылысыптүск ендетөзініңдәлдігіменайқы ндығынжоғалтып,біршамакүңгірт,албарлықкартина – кеңістігі аздау,неғұрлым жайпақбола түседі.
Қашықтаған кезде заттардың түсі де өзгере түседі,өйткені олардан шағылысқан түстік сәулелерауа ортасы арқылы түрліше енеді:жылы түстер – қызыл және қызғылт – сары – неғұрлым кедергісіз енеді, ал салқын түстер – көгілдір,көк – күшті шашырауға ұшырайды (атап айтқанда, аспанның көгілдір түсін де осымен түсіндіруге болады). Алыста тұрған қара – қошқыл түсті заттар көгілдір сияқты болып көрінетінін, өйткені жарықты өте аз шағылыстыратынын, сондықтан олардың бояуы көп дәрежеде атмосфераға әрдайым шашырап кететін өңі салқын түстермен анықталатынын көрсетіп береді.
